MUSTAFA MISTIK!

Friday, Dec 12, 2008

by Abdullah GÃ¼rgÃ¼n

Can DÃ¼ndar'Ã½n "Mustafa" filmini gÃ¶renlerin sayÃ½sÃ½ bir milyonu aÃ¾mÃ½Ã¾.
Olumlu, olumsuz yazÃ½lar, eleÃ¾tiriler, Ã¶vgÃ¼ler, sÃ¶vgÃ¼ler sÃ¼rÃ¼yor.

DÃ¼ndar filmi yerenlere hemen "Filmi gÃ¶rdÃ¼n mÃ¼?" sorusunu yÃ¶neltiyor. O nedenle hemen belirteyim. Ben filmi izledim. Ãœstelik yÃ½llarca ÃsveÃ§ Devlet Televizyonu'nda ve ÃsveÃ§ Devlet Radyosu'nda (DÃ¼ndar'Ã½n ustasÃ½ Mehmet Ali Birand da bizim BrÃ¼ksel muhabirimizdi) belgeseller yapmÃ½Ã¾, halkla iliÃ¾kiler, gazetecilik ve film eÃ°itimi almÃ½Ã¾ bir belgeselci ve gazeteciyim. O nedenle kendimde bu filmin eleÃ¾tirisini yapma hakkÃ½nÃ½
fazlasÃ½yla gÃ¶rÃ¼yorum.

Yine baÃ¾tan sÃ¶ylemeliyim: YetiÃ¾kinlere filmi gÃ¶rÃ¼n ya da gÃ¶rmeyin demek istemiyorum. Ancak Ã§ocuklarÃ½n izlemesini uygun bulmuyorum. ÃsveÃ§'te bu filmi 15 yaÃ¾Ã½ndan kÃ¼Ã§Ã¼k Ã§ocuklarÃ½n gÃ¶rmesi yasaklanÃ½r. TÃ¼rkiye'de de Ã§ocuklarÃ½n gÃ¶rmesini sakÃ½ncalÃ½ buluyorum. Nedenini aÃ§Ã½klayacaÃ°Ã½m. Elden geldiÃ°ince de Ã¼zerinde durulmamÃ½Ã¾ olan noktalara deÃ°inmeye Ã§alÃ½Ã¾acaÃ°Ã½m.

Filmi izledikten sonra Can DÃ¼ndar'Ã½n kalemini Ã§ok ustaca kullandÃ½Ã°Ã½ ve film zanaatÃ½nÃ½ da iyi Ã¶Ã°renmiÃ¾ olduÃ°u konusunda kuÃ¾kum kalmadÃ½. Filmde sÃ¶zcÃ¼kler seÃ§ilerek ve eksik bÃ½rakÃ½larak kullanÃ½lmÃ½Ã¾. SÃ¶zÃ¼n gerisini dÃ¼Ã¾ gÃ¼cÃ¼nÃ¼zÃ¼ kullanarak kafanÃ½zdan tamamlayacaksÃ½nÃ½z. Film gÃ¶rÃ¼ntÃ¼ sanatÃ½ olduÃ°una gÃ¶re "bir resim bin sÃ¶zcÃ¼Ã°e bedeldir" diyerek olayÃ½ kafanÃ½zda Ã¾ekillendireceksiniz. DÃ¼ndar amaca uygun mÃ¼kemmel bir ticari film yapmÃ½Ã¾. "Efendim iyi niyetinden kuÃ¾kumuz yok AMA Ã¾u hatalarÃ½ yapmÃ½Ã¾" gibi bir yaklaÃ¾Ã½mÃ½ ben ne yazÃ½k ki paylaÃ¾mÃ½yorum. Can DÃ¼ndar attÃ½Ã°Ã½ her adÃ½mÃ½ bilerek profesyonelce atmÃ½Ã¾.

Filmin adÃ½na belgesel deniyor. Bana gÃ¶re belgesel deÃ°il, kurgu.
GerÃ§eklerden yararlanÃ½larak yapÃ½lan bir kurgu film. Can DÃ¼ndar fÃ½lmde hem belgesel hem de kurgu filminin Ã¶gelerinden yararlanmÃ½Ã¾ CanlandÃ½rmalar yaparak filmi etkili hale getirmiÃ¾. Ãekil olarak belgesel kurgu film diyebiliriz. Belgesellerin de aynÃ½ zamanda bir kurgu olduÃ°unu, Ã¶znellik taÃ¾Ã½dÃ½Ã°Ã½nÃ½ unutmayalÃ½m. Ã–rneÃ°in bir kiÃ¾iyi
pencerenin Ã¶nÃ¼ne oturtup konuÃ¾turuyorsunuz, yÃ¼zÃ¼ karanlÃ½kta gÃ¶rÃ¼nmez. O zaman adam devlet sÃ½rrÃ½ aÃ§Ã½klÃ½yor gibi bir etki yapacaktÃ½r. Bir de adamÃ½ gÃ¼llÃ¼k gÃ¼listanlÃ½k yerde konuÃ¾turuyorsunuz. O da neÃ¾eli mutlu bir hava verecektir. Burada aÃ§Ã½kÃ§a yÃ¶netmenin Ã¶znellliÃ°i belirleyici olmaktadÃ½r. Adam aynÃ½ Ã¾eyleri sÃ¶ylese bile etkisi deÃ°iÃ¾ecektir.

DiÃ°er bir Ã¶rnek olarak da kendi sesini kullanmasÃ½nÃ½ verelim. Can DÃ¼ndar'Ã½n sesi amacÃ½na uygun bir ses. AÃ°lÃ½yor mu gÃ¼lÃ¼yor mu, ciddi mi deÃ°il mi anlaÃ¾Ã½lmÃ½yor. Ãzleyiciyi uyuÃ¾turan bir ton kullanÃ½yor. Yeri geldiÃ°inde alay ediyor ama ciddi sanÃ½yorsunuz. Ya da tersi. Ãimdi siz bu filmde sÃ¶z gelimi tok sesli tiyatrocu Mazlum Kiper'i kullansanÃ½z izleyici coÃ¾ar. MÃ¼Ã¾fik Kenter'in yumuÃ¾ak, mÃ¼Ã¾fik sesini kullansanÃ½z
Mustafa Kemal'e bÃ¼yÃ¼k sevgi duyar. Can DÃ¼ndar kendi amacÃ½na uygun ses
oynaklÃ½klarÃ½yla okuyor. SonuÃ§ta bÃ¼yÃ¼k bir baÃ¾arÃ½yla gÃ¼venilmez bir film kahramanÃ½ yaratÃ½lÃ½yor.

Can DÃ¼ndar zanaatÃ½nÃ½ usta bir terzi gibi icra etmiÃ¾tir. MÃ¼Ã¾teriye istediÃ°i kumaÃ¾tan, istediÃ°i model ve bedenine oturacak giysi yapmak da her babayiÃ°idin iÃ¾i deÃ°ildir. Filmi beÃ°enenlere, beÃ°enmeyenlere ve orta yolculara da bakarak mÃ¼Ã¾terinin kim olduÃ°unu bulabilirsiniz.

YakÃ½nda Ãngilizce alt yazÃ½lÃ½ ya da dublajlÃ½ olarak MOUSTAPHA adÃ½yla yurtdÃ½Ã¾Ã½na satÃ½lÃ½rsa Ã§ok beÃ°enileceÃ°ine eminim. Ancak DÃ¼ndar'Ã½ aÃ¾Ã½rÃ½ iÃ¾birlikÃ§i bulup alay edenler de Ã§Ã½kabilir. BatÃ½lÃ½nÃ½n hepsinin yalakalardan hoÃ¾lanacaÃ°Ã½nÃ½
savlamak da aymazlÃ½k olur.

DÃ¼ndar filminde Ã§ok kullanÃ½lan bir dramatÃ¼rgi modelini uygulamÃ½Ã¾. Bu model bir devenin Ã¼st tarafÃ½nÃ½n yandan gÃ¶rÃ¼nÃ¼Ã¾Ã¼ne benzer. Ãlk Ã¶nce devenin baÃ¾Ã½ndaki kÃ½sa kaviste ilk vuruÃ¾ yapÃ½lÃ½r. Filmin ana fikri/ana Ã§izgisi hakkÃ½nda fikir veren kÃ½sa Ã§arpÃ½cÃ½ ilk bÃ¶lÃ¼mdÃ¼r. Sonra olaylar geliÃ¾tirilir, Ã§atÃ½Ã¾malar, Ã§eliÃ¾kilerle heyecan doruÃ°a Ã§Ã½karÃ½lÃ½r. Bu doruk devenin hÃ¶rgÃ¼cÃ¼dÃ¼r. Sonra Ã§eliÃ¾kiler Ã§Ã¶zÃ¼lmeye baÃ¾lar, iniÃ¾e geÃ§ilir, olaylar dinginleÃ¾ir ve sona gelinir.

DÃ¼ndar'Ã½n ilk giriÃ¾teki vuruÃ¾u korkunÃ§tur. GerÃ§ekten korkunÃ§tur. Bir korku filminin giriÃ¾idir. NasÃ½l?

Mustafa Kemal'in bir aÃ°abeyi Ã¼Ã§ yaÃ¾Ã½ndayken Ã¶lmÃ¼Ã¾. Deniz kÃ½yÃ½sÃ½nda kumsala gÃ¶mmÃ¼Ã¾ler. Bir gece rÃ¼zgar fÃ½rtÃ½na kumlarÃ½ uÃ§urmuÃ¾. Ortaya Ã§Ã½kan bebeÃ°i Ã§akallar yemiÃ¾. Bu sahneyi Can DÃ¼ndar bir Drakula filmi gibi canlandÃ½rmÃ½Ã¾. KaranlÃ½k feci bir gecede mezar baÃ¾Ã½nda dolanan Ã§akallarâ€¦ Ve bu resimlerin Ã¼stÃ¼nde aÃ°lar gibi konuÃ¾an titrek bir Can DÃ¼ndar sesiâ€¦

Drakula'da TÃ¼rkleri kazÃ½Ã°a oturtan KazÃ½klÃ½ Voyvoda'dan esinlenerek yaratÃ½lan bir kahramandÃ½r. Ãimdi de MareÃ¾al Gazi Mustafa Kemal
AtatÃ¼rk'ten esinlenerek yapÃ½lan MUSTAFA adlÃ½ korku filmini izliyorsunuz. "Mustafa" da daha bir dinsel iÃ§erik var. "Kemal" ise devrimcidir (Devrimci Ã¶nderlerden Mihri Belli de Yunan iÃ§ savaÃ¾Ã½nda
doÃ°al olarak Kapetan Kemal kod adÃ½yla anÃ½lÃ½yordu).

Filmi izleyen Ã§ocuklar bu sahneden korkmazlar mÃ½?

Ãimdi bu ilk vuruÃ¾un filmin iÃ§eriÃ°i iÃ§in verdiÃ°i mesaj nedir? "Bu aile uÃ°ursuz, lanetlenmiÃ¾ bir ailedir!" Ã–yle mi?

BÃ¶yle bir olay olmuÃ¾ mudur? HiÃ§ mezar kazacak yer kalmadÃ½ da o sahile mi kazdÃ½lar? RÃ¼zgar nasÃ½l o topraklarÃ½ kaldÃ½rmÃ½Ã¾ atmÃ½Ã¾? Ã‡akallar sahile inerler mi? BunlarÃ½ ben bilmiyorum ama bildiÃ°im bir Ã¾ey var:
Kendini bilen hiÃ§bir gazeteci ya da belgeselci bÃ¶yle bir olay olmuÃ¾sa bile bunu koymaz. Neden koymaz? Ã‡Ã¼nkÃ¼ hiÃ§bir etik anlayÃ½Ã¾a uymazâ€¦

Kendinizi o ailenin yerine koyun. Ã‡ocuÃ°unuzu mezarÃ½nda Ã§akallar yiyor. Bunu gÃ¶stermek delikanlÃ½lÃ½Ã°a da uymaz, insanlÃ½Ã°a da. En hafif deyimiyle ayÃ½ptÃ½r, utanmazlÃ½ktÃ½r. Buna" belden aÃ¾aÃ°Ã½ vurmak" da diyebiliriz.

Can DÃ¼ndar sesini titreterek anlatmaya devam ediyor. MustafacÃ½k bu Ã¶ykÃ¼yÃ¼ dinleyerek bÃ¼yÃ¼mÃ¼Ã¾, kendini Ã§ok yalnÃ½z hissettiÃ°i iÃ§in kendisine ayrÃ½ bir yuvacÃ½k yapmÃ½Ã¾. Hep oraya sÃ½Ã°Ã½nÃ½rmÃ½Ã¾. AklÃ½ma Ã§ocukluÃ°umda evimizin arkasÃ½ndaki boÃ¾luÃ°u kendi mekanÃ½m olarak kullandÃ½Ã°Ã½m geldi. Duvarlara aÃ°aÃ§ dallarÃ½ndan, tahtalardan yaptÃ½Ã°Ã½m oyuncaklarÃ½, tabanca ve tÃ¼fekleri dizdiÃ°imi anÃ½msÃ½yorum. Evcilik de oynardÃ½k. Ama Mustafa yalnÃ½z ve bunalÃ½mlÃ½ Ã§ocuk olduÃ°u iÃ§in evden kaÃ§Ã½p sÃ½Ã°Ã½nÃ½yormuÃ¾ oyuncak evine.

Sonra dayÃ½sÃ½nÃ½n oraya gÃ¶Ã§mÃ¼Ã¾ler. Orada dayÃ½sÃ½nÃ½n tarlasÃ½nda kardeÃ¾i Makbule ile karga kovalÃ½yormuÃ¾. Onu da gÃ¼zel canlandÃ½rmÃ½Ã¾, kurgulamÃ½Ã¾.
Ama tarlada deÃ°il kÃ½rlarda koÃ¾uÃ¾uyorlar. Ekin diye bir Ã¾ey yok ortada. Her yer Ã§iÃ§ek. "O kadar kusur kadÃ½ kÃ½zÃ½nda da olur", diyelim. YalnÃ½z bu bÃ¶lÃ¼me, bir gÃ¼n kardeÃ¾inin kafasÃ½na yoÃ°urt Ã§anaÃ°Ã½nÃ½ geÃ§irdiÃ°ini de koyabilirdi ve "BunalÃ½m geÃ§irdiÃ°i iÃ§in Ã§ok asabiydi" diye de bir sÃ¶z sÃ¶yleyebilirdi. Filmin sonunda gÃ¶sterdiÃ°i yalnÃ½zlÃ½klar iÃ§indeki AtatÃ¼rk'Ã¼n bunalÃ½mlarÃ½na neden olarak, FreudÃ§u bir yaklaÃ¾Ã½mla, bu Ã§ocukluk gÃ¼nlerindeki sorunlarÃ½ gÃ¶sterilebilirdi. UnutmuÃ¾ olmalÃ½.

Bu sahnelerde Mustafa'yÃ½ bir Yunan Ã§ocuÃ°u oynatarak canlandÃ½rmÃ½Ã¾. TesadÃ¼fen olabilir mi? HayÃ½r. Bence Can DÃ¼ndar'Ã½n orada ince bir mesajÃ½ var. BazÃ½ AtatÃ¼rk dÃ¼Ã¾manlarÃ½nÃ½n "Yunan tohumu" kÃ¼frÃ¼ne gÃ¶z mÃ¼ kÃ½rpÃ½yor? Yoksa yurtdÃ½Ã¾Ã½na satÃ½Ã¾ta Yunan dostluÃ°u diye yutturma amacÃ½ mÃ½ taÃ¾Ã½yor? Ama bunlarÃ½ sÃ¶ylediÃ°inizde alacaÃ°Ã½nÃ½z yanÃ½t"Ne var canÃ½m, Ã½rkÃ§Ã½ mÃ½sÃ½nÃ½z?" olabilir.

Yeri gelmiÃ¾ken sÃ¶yleyelim, filmin mÃ¼ziÃ°inin de Goran Bregovic'e yaptÃ½rÃ½lmasÃ½ da tesadÃ¼f deÃ°il aynÃ½ ticari kafanÃ½n Ã¼rÃ¼nÃ¼dÃ¼r. TÃ¼rkiye'de film mÃ¼ziÃ°i yapacak mÃ¼zisyen yok mu? Var. ÃÃ¾te Cannes Fim Festivali'nde Yol filminin mÃ¼ziÃ°iyle en iyi mÃ¼zisyen Ã¶dÃ¼lÃ¼nÃ¼ almÃ½Ã¾ olan ZÃ¼lfÃ¼ Livaneli. MÃ¼zisyenimiz var ama bence hesap gene baÃ¾ka ve ZÃ¼lfÃ¼ o hesaplara uymuyor.

Okul dÃ¶neminden askerlik maceralarÃ½na, Istanbul'daki aylak genÃ§lik gÃ¼nlerine, Suriye'ye sÃ¼rÃ¼lmesine geÃ§iliyor. Daha sonra Vahdettin'in
yurtseverliÃ°i, Mustafa'yÃ½ Samsun'a yollayÃ½Ã¾Ã½, Mustafa'nÃ½n Vahdettin'e ihanet edip kafasÃ½na gÃ¶re takÃ½ldÃ½Ã°Ã½, KazÃ½m Karabekir'in geldiÃ°ini duyunca yÃ¼zÃ¼nÃ¼n korkudan nasÃ½l solduÃ°u, inek sÃ¼rÃ¼sÃ¼nÃ¼ dÃ¼Ã¾man zannedip Ã¶dÃ¼nÃ¼n koptuÃ°u ve karanlÃ½kta uyuyamadÃ½Ã°Ã½ ballandÃ½ra ballandÃ½ra anlatÃ½lÃ½yor. Sonunda bu korkak adam Mustafa zafere ulaÃ¾Ã½yor. BurasÃ½ filmin doruk noktasÃ½nÃ½ oluÃ¾turuyor. Zaferden sonra inzivaya Ã§ekiliyor. Saraylarda zevk-Ã¼ sefa iÃ§inde emekli yaÃ¾amÃ½na baÃ¾lÃ½yor. RakÃ½lar, cÃ½garalar, hatunlar! Yiyelim iÃ§elim eÃ°lenelim! Yan gelip yatÃ½yor, tarih kitaplarÃ½ okuyor. Vakit doldurmak iÃ§in de TÃ¼rk Tarih Tezi ve GÃ¼neÃ¾ Dil Teorisi'nin mana ve ehemmiyetini anlatmaya Ã§abalÃ½yor.

Yalanlar, yanlÃ½Ã¾lar, saptÃ½rmalar, Ã§arpÃ½tmalarâ€¦ Bunlar yeterince ele alÃ½ndÃ½Ã°Ã½ndan bunlara deÃ°inmiyoruz. GÃ¶zden kaÃ§an ufak bir noktaya dikkat Ã§ekelim yalnÃ½z: Mustafa Kemal'in tarih ve dil konularÃ½na olan ilgisi "emeklilik(!)" dÃ¶neminden Ã§ok Ã¶nceleri de vardÃ½r. Daha Suriye'de bulunduÃ°u sÃ½ralar dilci bir genÃ§le tanÃ½Ã¾Ã½r: Agop Bey. O sÃ½ra Agop Bey DoÃ°u cephesinden sÃ¼rÃ¼len Ermeni kÃ¶kenli genÃ§ bir yedeksubay askerdir. Ãngiliz esirlerle konuÃ¾tuÃ°u iÃ§in casusluk ettiÃ°i Ã¾Ã¼phesiyle getirilir. Mustafa Kemal kelepÃ§eleri Ã§Ã¶zdÃ¼rÃ¼r durumu sorar Agop beyin suÃ§suz olduÃ°unu anlar. Agop Beyin cebinden Almanca yazÃ½lmÃ½Ã¾ TÃ¼rk Dili Gramer kitabÃ½ Ã§Ã½kar. Alman subaylara TÃ¼rkÃ§e Ã¶Ã°retmektedir. Mustafa Kemal ile Agop Bey dil ve Latin alfabesi Ã¼zerine sohbetler yaparlar. Latin alfabesi, dil, tarih konularÃ½ o zamanlardan aklÃ½ndadÃ½r Mustafa Kemal'in. O Agop Bey de iÃ¾te daha sonralarÃ½ TÃ¼rk Dil Kurumu'nun baÃ¾danÃ½Ã¾manÃ½ olan ProfesÃ¶r Agop Martayan DilaÃ§ar'dÃ½r. Ve soyadÃ½ DilaÃ§ar'Ã½ Mustafa Kemal'in Ã¶nerisiyle alÃ½r. Mustafa Kemal'e AtatÃ¼rk soyadÃ½ verilmesi de Agop Bey'in Ã¶nerisiyledir. Agop Bey AtatÃ¼rk'Ã¼n Ã¶lmeden son gÃ¶rmek istediÃ°i kiÃ¾ilerdendir. "Dil Ã§alÃ½Ã¾malarÃ½nÃ½ aksatmayÃ½n" der son gÃ¼nlerinden birinde. Can DÃ¼ndar'Ã½n ayyaÃ¾ adamÃ½
Ã¶lÃ¼m dÃ¶Ã¾eÃ°inde bile bir sÃ¼rÃ¼ memleket meselesi arasÃ½nda dil Ã§alÃ½Ã¾malarÃ½nÃ½ da gÃ¶rmektedir.

Can DÃ¼ndar bunlarÃ½ bilmez mi? Bilmezse niye Ã¶Ã°renmez? Bilirse niye sÃ¶ylemez?

DÃ¼ndar'Ã½n yine sesini bir hoÃ¾ ederek,Mustafa Kemal'in Hilafeti kaldÃ½rmasÃ½n nedeninin Ã§ocukken hocasÃ½ Kaymak HafÃ½z'dan yediÃ°i dayaÃ°Ã½n intikamÃ½ olduÃ°unu Ã¶ne sÃ¼rmesi beni yerimden hoplattÃ½. Burada kahkahayÃ½ basmaktan ve "Ohaaa! Ã‡Ã¼Ã¾ birader bu kadar da olmaz!" demekten kendimi
alamadÃ½m doÃ°rusu. Okulda bize "izleyiciyi sakÃ½n aptal yerine koymayÃ½n" derlerdi. Ãzleyiciyi bu denli saygÃ½sÃ½zca aptal yerine koymak iÃ§in ancak Can DÃ¼ndar olmak gerekiyor galiba. O zaman benim de "sen Ã¶nce aynada kendine bak" deme hakkÃ½m doÃ°uyor kuÃ¾kusuz.

Beni Ã¾aÃ¾Ã½rtan bir diÃ°er nokta da, AtatÃ¼rk'Ã¼n kendisine suikast giriÃ¾imi yapÃ½ldÃ½ktan sonra iÃ§lerinde yakÃ½n mÃ¼cadele arkadaÃ¾larÃ½ da olmak Ã¼zere pekÃ§ok kiÃ¾iyi tutuklattÃ½Ã°Ã½nÃ½n sÃ¶ylenmesiydi. AtatÃ¼rk daha sonra en yakÃ½n arkadaÃ¾larÃ½nÃ½ affetmiÃ¾, gerisini astÃ½rmÃ½Ã¾.

Can DÃ¼ndar'Ã½n romantik(!) sesinden dinliyoruz: "Devrim yine kendi Ã§ocuklarÃ½nÃ½ yedi".

Mustafa Kemal AtatÃ¼rk'Ã¼n devrimleri sihirli bir deÃ°nek yardÃ½mÃ½yla gerÃ§ekleÃ¾tirmediÃ°ini sÃ¶ylemeye bilmem gerek var mÃ½? Bu devrimleri gerÃ§ekleÃ¾tirmek belki de KurtuluÃ¾ SavaÃ¾Ã½'nÃ½ gerÃ§ekleÃ¾tirmekten zordu. Ã‡Ã¼nkÃ¼ dost dÃ¼Ã¾man belli deÃ°ildi, en yakÃ½nÃ½ndaki dostlarÃ½ bile engelleme peÃ¾indeydi. Devrimci ve karÃ¾Ã½ devrimci Ã§izgi sÃ¼rekli mÃ¼cadele ediyordu.

Kemal yine kelle koltukta, CHP bayraÃ°Ã½ndaki altÃ½ okla aÃ§Ã½klanan devrimci, baÃ°Ã½msÃ½zlÃ½kÃ§Ã½, halkÃ§Ã½, laik, devletÃ§i, ulusalcÃ½, cumhuriyetÃ§i Ã§izgiyi savunuyor. Hilafet de, saltanat da Ã¶yle kaldÃ½rÃ½lÃ½yor. BaÃ¾ka tÃ¼rlÃ¼ kaldÃ½rÃ½lmasÃ½na olanak var mÃ½? Kaymak Hoca'dan intikam iÃ§in bunlar yapÃ½lamayacaÃ°Ã½ gibi en yakÃ½n arkadaÃ¾larÃ½nÃ½ karÃ¾Ã½sÃ½na alarak da olmaz. HatÃ½r gÃ¶nÃ¼l tanÃ½madan, kararlÃ½lÃ½kla ama en geniÃ¾ ittifaklar kurularak gerÃ§ekleÃ¾tirilebilecek iÃ¾lerdir bunlar.

Filmimizin sonlarÃ½na doÃ°ru, AtatÃ¼rk'Ã¼n akÃ¾amlarÃ½ ud dinleyip, bir bÃ¼yÃ¼k rakÃ½, Ã¼Ã§ paket sigara, 15 fincan kahve tÃ¼kettiÃ°i, efkarÃ½ndan aÃ°layÃ½p zÃ½rladÃ½Ã°Ã½, dengesiz, hasta bir adam haline geldiÃ°i sÃ¶yleniyor.. Af buyurun ama mahalle kocakarÃ½larÃ½ bile bÃ¶yle dedikodu etmez.

Bir de bir Ã§eliÃ¾kiye dÃ¼Ã¾Ã¼yor burada Can DÃ¼ndar. Bu ayyaÃ¾ adam Hatay'Ã½ kurtarmak iÃ§in yorucu bir seyahate Ã§Ã½kÃ½yor. Bir bakÃ½ma intihar ediyor. Ãimdi zevk-Ã¼ sefa iÃ§inde bunalÃ½mlar yaÃ¾ayan adamÃ½n Hatay'Ã½ kurtarmak iÃ§in intihar etmesi nasÃ½l olur?

Filmin sonunda yalnÃ½zlÃ½k ve Rumeli Ã¶zlemi iÃ§inde Ã¶lÃ¼yor. Ã‡ok acÃ½klÃ½ bir son!

Ve birÃ§ok izleyici duygulanÃ½yor. GÃ¶zyaÃ¾larÃ½nÃ½ tutamÃ½yor. Can DÃ¼ndar artÃ½k amacÃ½na ulaÃ¾mÃ½Ã¾tÃ½r.

Ne izlemiÃ¾tim ben? "Mustafa MÃ½stÃ½k / arabaya kÃ½stÃ½k / Ã¼Ã§ mum yaktÃ½k / seyrine baktÃ½k" gibi basit, bayaÃ°Ã½, banal bir Ã¶ykÃ¼.

Mustafa Kemal'le ilgisi yok. Mustafa Kemal hakkÃ½nda bir belgesel yapacaÃ°Ã½nÃ½z zaman seÃ§ebileceÃ°iniz o kadar Ã§ok malzeme var ki! SeÃ§tiÃ°iniz Ã¾eyler Ã¶nem taÃ¾Ã½yacaklar. Ãzleyiciye bir Ã¾ey sÃ¶yleyecekler.
Burada OsmanlÃ½ Devleti'inin yÃ½kÃ½ntÃ½larÃ½ Ã¼zerine TÃ¼rkiye Cumhuriyetini kuran asker Mustafa Kemal olmadÃ½Ã°Ã½ gibi o cumhuriyeti Ã§aÃ°cÃ½l uygarlÃ½klar dÃ¼zeyine Ã§Ã½karan AtatÃ¼rk de yok. Can DÃ¼ndar da o savÃ½ Ã¶ne sÃ¼rmÃ¼yor. DÃ¼ndar, Mustafa Kemal AtatÃ¼rk'Ã¼n insani yanlarÃ½nÃ½ ÃLK KEZ(!) Ã¶ne Ã§Ã½kardÃ½Ã°Ã½nÃ½ Ã¶ne sÃ¼rÃ¼yor. Kendine uygun bazÃ½ ayrÃ½ntÃ½larÃ½ yalan yanlÃ½Ã¾, Ã§arpÃ½tarak ortaya dÃ¶kmÃ¼Ã¾, Mustafa Kemal'in insani yanlarÃ½nÃ½, Ã¶zÃ¼nÃ¼, baÃ°Ã½msÃ½zlÃ½kÃ§Ã½, isyancÃ½, halksever ve yurtsever yanÃ½nÃ½ Ã¶ne Ã§Ã½karmÃ½yor Can DÃ¼ndar, Ã§arpÃ½tÃ½yor, Ã§arpÃ½tÃ½yorâ€¦

ÃnsanÃ½ yaÃ¾adÃ½Ã°Ã½ zaman, mekan ve koÃ¾ullar iÃ§inde deÃ°erlendireceksiniz. Ãnsan AtatÃ¼rk halk adamÃ½dÃ½r. Tam anlamÃ½yla "delikanlÃ½" adamdÃ½r. Biraz argo sÃ¶ylersek " kÃ½yak" adamdÃ½r. Jantidir. MÃ¼kemmel giyinir. Evet iÃ§kisi sigarasÃ½ vardÃ½r. Yemeyi iÃ§meyi sever. HanÃ½mlarla ilgilenen, mÃ¼ziÃ°i dansÃ½ seven, aydÃ½nlanmacÃ½, yurdunu halkÃ½nÃ½ seven bir entelektÃ¼eldir. Bir devrimcidir. Bol bol kitap da okur, masa da kurar. MasasÃ½nda karatahtanÃ½n eksik olmadÃ½Ã°Ã½nÃ½ bilmeyen yoktur. Yeri gelir mÃ¼zik de dinler zeybek de oynar. MÃ¼thiÃ¾ Ã¾akacÃ½dÃ½r da. AtatÃ¼rk'Ã¼n fÃ½kralarÃ½nÃ½ bilmeyen var mÃ½dÃ½r Can DÃ¼ndar'dan baÃ¾ka? Ã‡aÃ°Ã½nÃ½n en bÃ¼yÃ¼k devrimcilerindendir. Somurtan, yalnÃ½z, bunalÃ½mlÃ½ insanlarÃ½n iÃ¾i deÃ°ildir devrim yapmak. Devrim coÃ¾kulu insanlarÃ½n iÃ¾idir. Devrim "Hoca Nasreddin gibi aÃ°layan / Bayburtlu Zihni gibi gÃ¼len"lerin iÃ¾idir.

Peki AtatÃ¼rk hatasÃ½z mÃ½dÃ½r? BÃ¶yle birÃ¾eyi kimse Ã¶ne sÃ¼remez. Ancak onu belirleyen Ã¶zellikler olumlu yanlarÃ½ mÃ½ yoksa olumsuz yanlarÃ½ mÃ½dÃ½r? ÃÃ¾te bir film yaparken Ã§ok ince dÃ¼Ã¾Ã¼nÃ¼lecek noktalar bunlardÃ½r. Can DÃ¼ndar da dÃ¼Ã¾Ã¼nmÃ¼Ã¾ ve Mustafa Kemal'i MÃ½stÃ½k yapmayÃ½ baÃ¾aracak malzemeyi yaratmÃ½Ã¾ ve kullanmÃ½Ã¾tÃ½r.

Bence MareÃ¾al Gazi Mustafa Kemal AtatÃ¼rk'ten esinlenerek yapÃ½lmÃ½Ã¾ bir kurgu film olarak birkaÃ§ puanÃ½ hak edebilir "Mustafa". Ama onun insani yanlarÃ½nÃ½ ele alan bir belgesel olarak Ã¶ne sÃ¼rerseniz puanÃ½ sÃ½fÃ½rdÃ½r.

Filme gelen Ã¶vgÃ¼ ve yergileri iki uÃ§ Ã¶rnekle deÃ°inelim.

Mehmet Ali Birand piÃ¾miÃ¾ kelle gibi sÃ½rÃ½tarak filmi gÃ¶klere Ã§Ã½karÃ½yor, "Mutlaka gidin" diyor. AtatÃ¼rk'Ã¼n manevi kÃ½zÃ½, AtatÃ¼rk'Ã¼n huyunu suyunu Can DÃ¼ndar'dan Ã§ok daha iyi bilen ÃœlkÃ¼ HanÃ½m ise, "Gitmeyin. Hatta bu film gÃ¶sterimden Ã§ekilmelidir" diyor.

Bu kadar yazÃ½lÃ½p Ã§izildikten sonra isteyen gider isteyen gitmez. Filmi izledikten sonra, "Helal olsun aldÃ½Ã°Ã½ paralara, gÃ¼zel film yapmÃ½Ã¾" demek de, "Haram, zÃ½kkÃ½m zehir olsun, burnundan fiti fitil gelsin
verdiÃ°im bilet parasÃ½ ve kazandÃ½Ã°Ã½ tÃ¼m paralar" demek de artÃ½k size kalmÃ½Ã¾.

Ben son olarak filmin amacÃ½ konusundaki kendi gÃ¶rÃ¼Ã¾Ã¼mÃ¼ sÃ¶ylemeliyim: Bu film, EVET, pek Ã§ok kiÃ¾inin "psikolojik savaÃ¾" olarak nitelendirdiÃ°i Ã§abalarÃ½n bir parÃ§asÃ½dÃ½r. Irak Ã¼zerinden ABD,
Yunanistan ve KÃ½brÃ½s Ã¼zerinden AB tarafÃ½ndan kÃ½skaca alÃ½nmÃ½Ã¾ bir TÃ¼rkiye'nin direnme gÃ¼cÃ¼nÃ¼ iÃ§ten kÃ½rma Ã§abalarÃ½ndandÃ½r. Ulusun Ã¶zgÃ¼veni yok edilmeye Ã§alÃ½Ã¾Ã½lmaktadÃ½r. Ulusal deÃ°erler ayaklar altÃ½nda Ã§iÃ°nenerek "siz adam mÃ½sÃ½nÃ½z? Sizin En kralÃ½nÃ½z bile beÃ¾ para etmez" denmeye getirilmektedir. Hele Ergenekon tertibiyle (burada da malum Ergenekon destanÃ½, terÃ¶r Ã¶rgÃ¼tÃ¼ olarak genÃ§ zihinlere yerleÃ¾tirilmeye Ã§alÃ½Ã¾Ã½lÃ½yor) aynÃ½ zamana getirilmesi de bu planÃ½n inceliÃ°ini iyice gÃ¶zler Ã¶nÃ¼ne sermektedir.

Mustafa Kemal AtatÃ¼rk'Ã¼n dÃ¼Ã¾manlarÃ½ ve yobazlar ona eskiden beri "GÃ¶k gÃ¶zlÃ¼ sarhoÃ¾ Ã¾eytan" derler. Buna en gÃ¼zel yanÃ½tÃ½ Ã¼nlÃ¼ Hiciv ustasÃ½ Neyzen Tevfik vermiÃ¾tir (bir iddiaya gÃ¶re Ã¾iiri yazan Mutlu
Ã‡elik'tir).

ÃÃ¶yle:

BRE MELUNLAR

Ne ararsÃ½n tanrÃ½ ile aramda?
Sen kimsin ki orucumu sorarsÃ½n?
Hakikaten gÃ¶zÃ¼n yoksa haramda
BaÃ¾Ã½ aÃ§Ã½Ã°a neden tÃ¼rban sorarsÃ½n?

RakÃ½,Ã¾arap iÃ§iyorsam sana ne?
Yoksa sana bir zararÃ½,iÃ§erim
Ãkimiz de gelsek kÃ½ldan kÃ¶prÃ¼ye
Ben dÃ¼rÃ¼stsem sarhoÃ¾ken de geÃ§erim.

Esir iken mÃ¼mkÃ¼n mÃ¼dÃ¼r ibadet?
YatÃ½p kalkÃ½p AtatÃ¼rk'e dua et...
Senin gibi dÃ¼rzÃ¼lerin yÃ¼zÃ¼nden
Dininden de soÃ°uyacak bu millet.

ÃÃ¾galdeki hali sakÃ½n unutma
AtatÃ¼rk'e dil uzatma sebepsiz
Sen anandan yine Ã§Ã½kardÃ½n amma
Baban kimdi bilemezdin Ã¾erefsiz.

Neyzen Tevfik

Kazakh Festival 'Montage of Cinemas' Opens August 3 â€“ 9 at DGA, Los Angeles, CA

Saturday, Jun 23, 2012

The Second "Kazakhstan Montage of Cinemas: Film & Cultural Festival" launches at the Directors Guild of America (DGA) in Los Angeles on Aug. 3 for a one-week celebration of Kazakh cinema and culture, including musicians.

The festival is a stellar opportunity for directors, producers, location scouts, and the general public to get an understanding and appreciation of this exotic locale without leaving home.

Sweeping from the Caspian Sea on its Russian border to the Altai Mountain range on the Chinese border, Kazakhstan has a rich nomadic history as well as a powerful current tapestry of cultures. Since gaining independence in 1991, the Central Asian Republic has embraced its remarkable filmmaking past that dates back to the 1930's, when Sergei Eisenstein made his classic â€œIvan the Terribleâ€ in this mystic land, and has even given rise to several "New Wave" movements.

Opening night on Aug. 3rd begins with a reception at 7 pm, and includes a program of live entertainment until 11 pm, at the DGA Theater.

Sponsored by Kazakh Geographic Society (KazGeo.kz ), helixfilmsinc.com , the Embassy of the Republic of Kazakhstan, and the Honorary Consulate of Kazakhstan in Los Angeles, the festival includes Advisory Board Members Steven-Charles Jaffe (GHOST, K19), David Marconi (Screenwriter, ENEMY OF THE STATE), and Ambassador Erlan Idrissov.

Tickets cost $10 (including free parking) can be purchased from the festivalâ€™s website. "Kazakhstan Montage of Cinemas: Film & Cultural Festival 2012" will be held Aug. 3 - 9 at the Directors Guild of America on 7920 Sunset Blvd in Los Angeles, California

For more information, please see www.kazakhfestival.com - KazakhFilmFestLA@gmail.com

Source : HelixFilmsInc.com

Palme D'or for Best Short Film in the 65th Cannes goes to "Sessiz" (Be-Deng)

Sunday, May 27, 2012

The 65th Festival de Cannes drew to a close tonight with the closing awards ceremony hosted by Academy Award nominated actress Berenice Bejo.

The top prize was captured yet again by Michael Haneke for his portrait of an elderly couple Amour. This is the second time he has bested Jacques Audiard who was also in competition with De rouille et d'os (Rust and Bone). Haneke becomes one of the few two-time Palme d'Or winners alongside Alf Sjoberg, Francis Ford Coppola, Bille August, Emir Kusturica, Shohei Imamura, and Luc and Jean-Pierre Dardenne and only the second after August to win with consecutive films â€“ his previous Palme d'Or was for his 2009 film Das weiÃŸe Band (The White Ribbon).

Matteo Garrone picked up his second Grand Prix for his film Reality. Previously, he had won in 2008 for Gomorrah.

The surprise winner for the Jury Prize was Ken Loach with The Angels' Share. He previously won the Palme d'Or in 2006 with The Wind That Shakes the Barley.

Another previous Palme d'Or winner won Best Screenplay. Cristian Mungiu who made 4 luni, 3 săptămÃ¢ni Ã¾i 2 zile (4 Months, 3 Weeks and 2 Days) returned with După dealuri (Beyond the Hills), and it also shared the Best Actress for its stars Cosmina Stratan and Cristina Flutur.

In spite of the heavy American representation in the selection, the only American film to win a prize was Benh Zeitlin's Un Certain Regard entry Beasts of the Southern Wild which won the Camera d'Or for first film. Last night, it had won the FIPRESCI international critics' prize.

Complete list of winners for the 65th Festival de Cannes

Palme d'Or

Amour, Michael Haneke (France-Germany-Austria)

Grand Prix

Reality, Matteo Garrone (Italy-France)

Jury Prize

The Angels' Share, Ken Loach (U.K.-France-Belgium-Italy)

Best Director

Carlos Reygadas, Post tenebras lux (Light After Darkness) (Mexico-France-Germany-Netherlands)

Best Actress

Cosmina Stratan and Cristina Flutur, După dealuri (Beyond the Hills) (Romania-France-Belgium)

Best Actor

Mads Mikkelsen, Jagten (The Hunt) (Denmark-Sweden)

Best screenplay

Cristian Mungiu, După dealuri (Beyond the Hills) (Romania-France-Belgium)

CamÃ©ra d'or

Beasts of the Southern Wild, Benh Zeitlin (U.S.)

PALME D'OR FOR BEST SHORT FILM

SESSÃZ-BE DENG (SILENCE), REZAN YEÃÃLBAÃ